رادیوتراپی در ناحیه مغز در شروع ممکن است باعث تشدید علائم بیماری شود که این امر میتواند سبب استرس و نگرانی بیمار و خانوادهاش گردد. این تشدید علائم به این علت است که رادیوتراپی باعث تورم ناحیه تحت درمان میشود و این تورم ممکن است با افزایش فشار روی مغز، علائم بیمار را بدتر کند. بعضی از بیماران در این مرحله دچار تهوع، سردرد و یا حتی تشنج میشوند. خوشبختانه این علائم با ادامه درمان برطرف میشوند و جای نگرانی نیست.
خستگی
رادیوتراپی در ناحیه مغز ممکن است برای درمان یک تومور اولیه مغزی و یا برای کنترل متاستازهای ناشی از سرطانهای نقاط دیگر بدن انجام شود. در هر دو صورت، اکثر بیماران تحت رادیوتراپی مغز دچار خستگی و ضعف بدنی میشوند. این خستگی با شروع درمان آغاز شده و به تدریج در طول چند هفته تشدید میشود و در بسیاری از موارد با استراحت کردن برطرف نمیشود. در پایان دوره درمان این احساس خستگی به اوج خود میرسد. علاوه بر اثرات خود اشعه، رفتوآمد به بیمارستان و انتظار برای شروع درمان در هر جلسه نیز بر خستگی بیمار میافزایند. در بیمارانی که برایشان داروی کورتیکواستروئیدی (مانند دگزامتازون و پردنیزولون) تجویز شده است، قطع ناگهانی این داروها نیز موجب تشدید ضعف و خستگی میشود. در بسیاری از موارد از زمان پایان درمان، حداقل 6 هفته برای برطرف شدن کامل این احساس خستگی و ضعف زمان لازم است.
ریزش مو
رادیوتراپی مغز همواره با درجاتی از ریزش مو همراه است. در اکثر موارد موها پس از اتمام درمان مجدداً رشد خواهند کرد و به حالت طبیعی خود برمیگردند. امّا گاهی اوقات بخصوص در کسانی که دوره رادیوتراپی طولانی دارند، ممکن است این از دست رفتن موها دائمی بوده و موها دیگر رشد نکنند. حتی ممکن است بعد از اتمام درمان نوع مو و رنگ آن تغییر کند. بخاطر داشته باشید که ریزش و یا عدم ریزش و یا شدت ریزش مو ارتباطی به شدت بیماری سرطان شما و یا موفقیت و یا عدم موفقیت درمان شما ندارد. همچنین دارویی برای پیشگیری از ریزش مو وجود ندارد (چه خوراکی، چه تزریقی، چه موضعی). بیشترین میزان ریزش مو در محلی است که اشعه میتابد، ولی گاهی در طرف مقابل سر (یعنی جایی که اشعه از آن خارج میشود) هم کمی ریزش مو اتفاق میافتد. در اکثر موارد بعد از گذشت چند ماه، موها به حالت اوّل برمیگردند. گاهی توصیه میشود که در حین درمان موها شسته نشوند. در این مورد بهتر است با پزشک مشورت کنید. در هر حال رعایت نکات زیر مفید خواهد بود:
- موها و سر خود را بسیار تمیز نگه دارید. با مشورت پزشکتان میتوانید سر خود را هنگام استحمام بشوئید ولی باید از ماساژ دادن مو و پوست سر هنگام استحمام اکیداً خودداری کنید. با آب ولرم حمام کنید. آب داغ میتواند به پوست حساس شما آسیب برساند. با یک حوله نرم پوستتان را خشک کنید.
- موهایتان را با شانه نرم شانه کنید.
- از شامپوهای ضعیف مثل شامپو بچه استفاده کنید.
- از مصرف رنگ مو و حالت دهندههای مو پرهیز کنید. چون ممکن است باعث ازدیاد ریزش مو شوند.
- حتیالامکان مدت زمان کمتری از سشوار برای خشک کردن موهایتان استفاده کنید. در صورت نیاز، فقط از باد سرد سشوار استفاده کنید.
- از کلاه و یا روسری برای محافظت پوست سرتان از آفتاب استفاده کنید.
- میتوانید از ابتدای درمان از کلاه گیس با رنگ دلخواه، کلاه و یا روسری استفاده کنید.
- از عینک آفتابی، برای محافظت چشمانتان از نور آفتاب و گرد و غبار، اگر دچار ریزش مژه شدید، استفاده کنید و از مالش دادن موها پرهیز کنید.